MENDERES MÜZESİ

Menderes
Müze
ARŞİV
ADNAN
MENDERES

Türkiye’de demokrasiyi başlatan ve demokratik bilincin yerleşmesinin temellerini atan devlet ve siyaset adamı.
1899 yılında Aydın ilinde doğdu. “İstiklal Madalyası” sahibidir.
1931’deki seçimlerde bizzat Mustafa Kemal Atatürk tarafından Aydın milletvekili olarak tayin edildi.
1950 yılında yapılan ilk çok partili seçimlerde aldığı ezici galibiyetle demokratik Türkiye’nin ilk Başbakanı oldu ve demokrasi mücadelesine başladı.
1950-1960 yılları arasında halkın artan teveccühüyle başbakanlık görevini sürdüren Adnan Menderes demokratik Türkiye’nin millî kahramanıdır.

Adnan Menderes Portre
Adnan Menderes'in halasının evi Adnan Menderes’in halası Sacide Hanım’ın evi
Adnan Menderes'in dedesi Adnan Menderes’in dedesi Hacı Ali Paşa
AİLENİN KÖKLERİ

Başbakan Adnan Menderes’in babası İbrahim Ethem Bey, Kâtip-Zadeler diye tanınan İzmir’in köklü ailelerinden birine mensuptur. Anne tarafı ise Eskişehir dolaylarından Aydın’a göçen Tataristan muhaciri Hacı Ali Paşa’ya dayanır.

Günümüzde İzmir’in Konak Meydanı adını Kâtip-Zadelere ait cumbalı, iki katlı, ahşap konaktan alır. Aileye ait bu Konak zamanla bazı değişiklikler geçirse de hâlâ ayaktadır ve günümüzde valilik binası olarak kullanılmaktadır.

Aydın'dan bir görünüş
AYDIN

Osmanlı idari sisteminde Aydın, merkezi İzmir olan beş sancağın toplamından oluşur ve tamamı Aydın vilayeti olarak anılırdı.

Ünlü seyyah İbn-i Battuta 14.yy’da Aydın vilayeti için “bağlık bahçelik sulak bir şehir” ifadesini kullanır. Şair Necip fazıl Kısakürek ise “Yolcu Dâsıtâni şiir babası âmâ Omerus’un (Homeros) âsâsıyla yol açarak kıyılarında gezindiği nice Eski Yunan fikir ve sanat adamına beşik..” yorumunda bulunur bu topraklar için. Aydın tarihi, kültürel ve coğrafi zenginliğiyle Türkiyenin en mümbit bölgelerindendir.

Adnan Menderes Gençlik

ADNAN
MENDERES'İN ŞAHSİYETİ

Türk milleti olgun bir millettir.
Demokrasi O’nun hürriyet dâvasını
tahakkuk ettirmek için ihtiyar olunacak tek yoldur.

Adnan Menderes

Adnan Menderes

EĞİTİM HAYATI

Adnan Menderes ilköğrenimini dönemin mahalle mekteplerinde tamamlar. Lise öğrenimini 1910’da Meşrutiyetin yeni okullarından İzmir İttihat ve Terakki İdadisinde başlar. Sonra İzmir Kızılçullu’daki Amerikan Kolejinde geçen Menderes, eğitimini 1916 yılına kadar burada devam eder.

Lise son sınıfta iken devam eden Birinci Dünya Savaşı dolayısıyla okulu bırakıp askere gider. O ve kendisi gibi olan asker-lise öğrencileri, daha sonra liseyi bitirmiş sayılırlar. Nitekim Adnan Menderes’in bu lise mezuniyetiyle 1932’de Ankara Hukuk Fakültesine kabul edilmiştir.

İdadi Mektepleri

İDADİ MEKTEPLERİ

Osmanlı modernleşmesinin neticesi olarak 1850’li yıllarda kurulan idadi mektepleri Adnan Menderes’in de eğitim aldığı okullardandı.

Amerikan Koleji

AMERİKAN KOLEJİ

Adnan Menderes’in lise eğitimini aldığı okul, 1900’lerin başında inşa edilmiştir. Okul başlangıçta azınlık tebaya hizmet verirken daha sonra Türk öğrencileri de kabul etmeye başlamıştır.

İSTİKLAL MADALYASI

Seferberlik yıllarında cephede genç bir asker olan Adnan Menderes istiklal mücadelesinin sonunda cephede yer alan askerlere takdim edilen Kırmızı Şeritli İstiklal Madalyası ile taltif edilmiştir.

EVLİLİĞİ

İzmir’in köklü ve tanınan ailelerinden Evliya-Zadeler’den olan Berin hanımla ortak aile dostları olan Avukat Sadık Bey aracılığıyla tanışan ve kısa bir süre sonra evlenen Menderes çiftinin Yüksel, Mutlu ve Aydın adında üç çocukları oldu. Berin hanımın da isteği doğrultusunda zamanlarının çoğunu çiftlik işlerinde geçiriyorlardı. Berin Hanım evlenirken ailesinin siyasetle olan olumsuz deneyimlerini de düşünerek Adnan Bey’den siyasete girmemesi sözü aldı. Fakat daha sonra itiraf ettiği gibi bunun mümkün olamayacağını içten içe bilmekteydi. Evlilikleri boyunca pek çok güçlüğe göğüs germek zorunda kalan Berin Hanım ve Adnan Bey ömürlerinin son anına kadar birbirlerine hep içtenlikle bağlı kaldılar.

ASKERLİĞİ

“Oğlum sen eni konu zabit olmuşsun.
Pek yakışmış”

Fatma Fitnat Hanım

Adnan Menderes, günümüzde yedek subaylığa denk gelen askerî eğitimine 18 yaşında İstanbul Erenköy’de başladı. Hafta sonlarında kendisini ziyarete gelen babaannesini görmek için bir zamanlar babasının da kaldığı Sirkeci’deki Meserret Otel’e gidiyordu. Buradaki birlikte askerî eğitimini tamamladıktan sonra A. Menderes Aydın’a döndü. Eğitimi sırasında tanıştığı General Ali İhsan Sabis’in yolculuğu sırasında ona eşlik etti. Org. General Sabis anılarında “genç ve ateşli bir yedek teğmen ve müfreze kumandanı” diye Menderes’i yâd eder. Menderes Kurtuluş Savaşı’nda yaklaşık yedi yıl askerlik yapmıştır. Askerlik hizmeti biterken, cephede yer alanlara takdim edilen kırmızı şeritli İstiklal Madalyası ile taltif edilmiştir.